مبانی نظری تعهد سازمانی

تمایز بین دیدگاه نگرشی و رفتاری در تحقیقاتی که در این زمینه انجام گرفته به خوبی مشهود است. در دیدگاه نگرشی تحقیقات عمدتاً به سمت شناسایی عوامل ایجادکننده تعهد و هم چنین پیامدها و نتایج حاصل از تعهد جهت گیری پیدا کرده اند. اما در دیدگاه رفتاری، تحقیقات ابتدائاً به شناسایی شرایطی که تحت آن شرایط رفتاری که قبلاً بروز یافته، مجدداً نیز تکرار شود و هم چنین شناسائی اثرات چنین رفتاری بر تغییر نگرش متمرکز می باشند(سلطان حسینی، 1382).

مفروضات اساسی دیدگاه های نگرشی و رفتاری به صورت شماتیک درشکل زیر نمایش داده شده است.

اولین و شاید مهم ترین تعهد، تعهد نسبت به مشتریان یا ارباب و رجوع است. در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما نیز عبادت به جزء خدمت خلق نیست و صالحترین افراد آنان نسبت به مردم معرفی شده است. در این نوع تعهد، تعهد به دو نوع صورت نمایان می شود :

خدمت کردن به مشتری و ارباب رجوع

اهمیت قائل شدن برای آنان

2-29-2-تعهد نسبت به سازمان

دومین تعهد، تعهد نسبت به سازمان است. مدیران و کارکنان مؤثر به سازمانشان افتخار کرده و این افتخار را در رفتارشان متجلی می سازند و بدین گونه حس افتخار را به تدریج به دیگران نیز القاء می کنند. این تعهد نسبت به سازمان به سه طریق زیر انجام می گیرد :

ساخت فضای سازمان

حمایت از مدیران عالی

رعایت ارزش های اساسی سازمان

2-29-3-تعهد نسبت به خود

سومین تعهد بر شخص مدیر تمرکز دارد. مدیران کمال جو، تصویر قوی و مثبتی به دیگران ارائه می دهند و در تمامی موقعیت ها به عنوان یک نیروی مثبت عمل می کنند، ولی این امر نباید با خودخواهی یا خودمحوری اشتباه شود.

تعهد نسبت به خود با سه دسته فعالیت مشخص می شود :

نشان دادن استقلال در فکر و عمل

کسب مهارت های لازم برای اعمال مدیریت

پذیرش انتقادهای سازنده

2-29-4-تعهد نسبت به افراد

در این تعهد مدیران نسبت به افرادی که برایشان کار می کنند تعلق خاطر خاصی نشان می دهند. این امر مدیر او را وا می دارد تا برای کمک به افراد از شیوه مناسب رهبری برای موفقیت در کارهایشان استفاده کند.

سه دسته فعالیت حیاتی این تعهد را شکل می دهند :

نشان دادن علاقه و شناسائی مثبت به کارکنان

دادن بازخورد ارشادی

ترغیب آنان به ارائه فکرهای خلاق

2-29-5-تعهد نسبت به کار

پنجمین تعهد مدیریت به کارهایی است که باید صورت پذیرد. مدیران موفق به کارهایی که افراد انجام می دهند معنی و مفهوم می بخشند و با متمرکز کردن توجه کارکنان بر روی کار و ارائه حمایت های لازم به آنان، از انجام دادن موفقیت آمیز کارها اطمینان حاصل می کنند.

مواد تشکیل دهنده این تعهد عبارتند از :

حفظ تمرکز صحیح بر کار

ساده کردن کار

اهل عمل بودن

روشن ساختن اهمیت کار(ترابیان فرد، 1381).

2-30-ماهیت و نوع شغل و ارتباط آن با تعهد

2-29-1-تعهد نسبت به مشتریان یا ارباب رجوع

اولین و شاید مهم ترین تعهد، تعهد نسبت به مشتریان یا ارباب و رجوع است. در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما نیز عبادت به جزء خدمت خلق نیست و صالحترین افراد آنان نسبت به مردم معرفی شده است. در این نوع تعهد، تعهد به دو نوع صورت نمایان می شود :

خدمت کردن به مشتری و ارباب رجوع

اهمیت قائل شدن برای آنان

2-29-2-تعهد نسبت به سازمان

دومین تعهد، تعهد نسبت به سازمان است. مدیران و کارکنان مؤثر به سازمانشان افتخار کرده و این افتخار را در رفتارشان متجلی می سازند و بدین گونه حس افتخار را به تدریج به دیگران نیز القاء می کنند. این تعهد نسبت به سازمان به سه طریق زیر انجام می گیرد :

ساخت فضای سازمان

حمایت از مدیران عالی

رعایت ارزش های اساسی سازمان

2-29-3-تعهد نسبت به خود

سومین تعهد بر شخص مدیر تمرکز دارد. مدیران کمال جو، تصویر قوی و مثبتی به دیگران ارائه می دهند و در تمامی موقعیت ها به عنوان یک نیروی مثبت عمل می کنند، ولی این امر نباید با خودخواهی یا خودمحوری اشتباه شود.

تعهد نسبت به خود با سه دسته فعالیت مشخص می شود :

نشان دادن استقلال در فکر و عمل

کسب مهارت های لازم برای اعمال مدیریت

پذیرش انتقادهای سازنده

2-29-4-تعهد نسبت به افراد

در این تعهد مدیران نسبت به افرادی که برایشان کار می کنند تعلق خاطر خاصی نشان می دهند. این امر مدیر او را وا می دارد تا برای کمک به افراد از شیوه مناسب رهبری برای موفقیت در کارهایشان استفاده کند.

سه دسته فعالیت حیاتی این تعهد را شکل می دهند :

نشان دادن علاقه و شناسائی مثبت به کارکنان

دادن بازخورد ارشادی

ترغیب آنان به ارائه فکرهای خلاق

2-29-5-تعهد نسبت به کار

پنجمین تعهد مدیریت به کارهایی است که باید صورت پذیرد. مدیران موفق به کارهایی که افراد انجام می دهند معنی و مفهوم می بخشند و با متمرکز کردن توجه کارکنان بر روی کار و ارائه حمایت های لازم به آنان، از انجام دادن موفقیت آمیز کارها اطمینان حاصل می کنند.

مواد تشکیل دهنده این تعهد عبارتند از :

حفظ تمرکز صحیح بر کار

ساده کردن کار

اهل عمل بودن

روشن ساختن اهمیت کار(ترابیان فرد، 1381).

2-30-ماهیت و نوع شغل و ارتباط آن با تعهد

2-29-1-تعهد نسبت به مشتریان یا ارباب رجوع

اولین و شاید مهم ترین تعهد، تعهد نسبت به مشتریان یا ارباب و رجوع است. در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما نیز عبادت به جزء خدمت خلق نیست و صالحترین افراد آنان نسبت به مردم معرفی شده است. در این نوع تعهد، تعهد به دو نوع صورت نمایان می شود :
خدمت کردن به مشتری و ارباب رجوع
اهمیت قائل شدن برای آنان

2-29-2-تعهد نسبت به سازمان

دومین تعهد، تعهد نسبت به سازمان است. مدیران و کارکنان مؤثر به سازمانشان افتخار کرده و این افتخار را در رفتارشان متجلی می سازند و بدین گونه حس افتخار را به تدریج به دیگران نیز القاء می کنند. این تعهد نسبت به سازمان به سه طریق زیر انجام می گیرد :
ساخت فضای سازمان
حمایت از مدیران عالی
رعایت ارزش های اساسی سازمان

2-29-3-تعهد نسبت به خود

سومین تعهد بر شخص مدیر تمرکز دارد. مدیران کمال جو، تصویر قوی و مثبتی به دیگران ارائه می دهند و در تمامی موقعیت ها به عنوان یک نیروی مثبت عمل می کنند، ولی این امر نباید با خودخواهی یا خودمحوری اشتباه شود.
تعهد نسبت به خود با سه دسته فعالیت مشخص می شود :
نشان دادن استقلال در فکر و عمل
کسب مهارت های لازم برای اعمال مدیریت
پذیرش انتقادهای سازنده

2-29-4-تعهد نسبت به افراد

در این تعهد مدیران نسبت به افرادی که برایشان کار می کنند تعلق خاطر خاصی نشان می دهند. این امر مدیر او را وا می دارد تا برای کمک به افراد از شیوه مناسب رهبری برای موفقیت در کارهایشان استفاده کند.
سه دسته فعالیت حیاتی این تعهد را شکل می دهند :
نشان دادن علاقه و شناسائی مثبت به کارکنان
دادن بازخورد ارشادی
ترغیب آنان به ارائه فکرهای خلاق

2-29-5-تعهد نسبت به کار

پنجمین تعهد مدیریت به کارهایی است که باید صورت پذیرد. مدیران موفق به کارهایی که افراد انجام می دهند معنی و مفهوم می بخشند و با متمرکز کردن توجه کارکنان بر روی کار و ارائه حمایت های لازم به آنان، از انجام دادن موفقیت آمیز کارها اطمینان حاصل می کنند.
مواد تشکیل دهنده این تعهد عبارتند از :
حفظ تمرکز صحیح بر کار
ساده کردن کار
اهل عمل بودن
روشن ساختن اهمیت کار(ترابیان فرد، 1381).

2-30-ماهیت و نوع شغل و ارتباط آن با تعهد