مبانی نظری مبانی نظری تعارض کار- خانواده

در این بخش، با مروری بر مباحث نظری مربوط به موضوع پژوهش به تشریح چارچوب مستخرج مورد استفاده ‏این تحقیق می پردازیم. 

تقابل میان کار و خانواده یکی از موضوعات مورد توجه بسیاری از پژوهش ها در 25 سال گذشته بوده است (گرین هوس و پاول  ، 1996).

 علوم مدیریت و روانشناسی نیز علاقه بسیاری به مطالعه اینکه چگونه مردان و زنان میان مسئولیت های شغلی و خانوادگی خود تعادل ایجاد می کنند، داشته اند (ادوارد و روثبارد ، 2000؛ کرچ میر ، 1992؛ کوسک، نویی و دمار  ، 1999)؛ در این میان با تغییر در ماهیت و ساختار نقش های کاری و خانوادگی، مانند شاغل شدن زوجین، حضور بیشتر زنان در مشاغل و کم رنگ شدن برخی نقش های سنتی در مسئولیت های زندگی خانوادگی افراد (بارنت و هاید، 2001؛ ادوارد و روث بارد، 2000؛ جنکینز، رپتی و کروتر  ، 2000) مطالعات بسیاری در این زمینه انجام شده است (به نقل از، شاین و چن  ، 2011). پیشینه مسائل مربوط به کار و خانواده عمدتاً بر روی تعارض میان حدود فعالیت های شغلی و خانوادگی، یا همان تعارض کار/ خانواده (WFC) ، تمرکز یافته است گرچه اصطلاح کار/ خانواده و کار/ زندگی اغلب بجای یکدیگر استفاده می شود؛ اما بین این دو تمایز وجود دارد، چرا که عنوان کار/خانواده به مسائل مربوط به نقش های همسری و والدینی در خانه اشاره دارد؛ و کار/ زندگی به سایر نقش های غیر شغلی فرد مانند، عضویت در گروه های اجتماعی، فعالیت های مذهبی و غیره مربوط است.

براساس مطالعات کان  (1964)؛ بیوتل و گرین هوس  (1985) تعارض کار/خانواده را اینگونه تعریف کرده اند ” نوعی از تعارض بین نقشی، که در آن فشار ناشی از نقش های حیطه کار و خانواده در برخی از جنبه ها با یکدیگر ناسازگار هستند، از این رو انجام یک نقش (شغلی یا خانوادگی) باعث دشواری در انجام دادن نقش دیگر می شود “.( به نقل از، شاین و چن، 2011)؛ تعارض کار/خانواده زمانی رخ می دهد که انتظارات مربوط به یک نقش با توانمندی های شخص برای اینکه سایر نقش هایش را نیز بتواند به طور کامل انجام دهد، تداخل می کند. گوود  (1960) بیان می کند که تعارض بین نقش نتیجه و پیامدی چاره ناپذیر برای فرد در انجام نقش های چندگانه است (شاین و چن،  2011). بنابراین تعارض کار/خانواده (WFC) غالباً در زیر مجموعه عوامل استرس‌زای ناشی از نقش دسته بندی و مطرح شده است، چرا که این تعارض گویای ناهمخوانی و تضاد بین الزامات و خواسته های دو نقش متفاوت است (کان و روزنتال ، 1964؛ کتز و کان ، 1978؛ به نقل از متشرعی،  1389) و لذا تعارض به هر شکلی که باشد منجر به استرس برای فرد خواهد شد.