مبانی نظری سبک تفکر

2-2-سبک تفکر:

افراد با توجه به اينكه محيط شغلي آنها تا چه اندازه با سبك تفكرشان همسو و يا مغاير باشد، مي توانند در مراحل مختلف شغلي خود حضور قوي تر يا ضعيف تري داشته باشند. با وجود تعاريف متعدد و مبسوط از توانايي، سبك هاي تفكر هم به همان اندازه و شايد به دلايلي بيشتر از توانايي مهم و مؤثر است. زيرا ساخت هاي اجتماعي، هيجاني و عملكردهاي هوش و به عبارتي وجوه مختلف هوش تصور ما را نسبت به آن چيزي كه افراد قادرند انجام دهند گسترش مي دهند؛ اما ساخت هاي مربوط به سبك هاي تفكر، تصور ما را نسبت به آن چيزي كه افراد ترجيح مي دهند تا انجام بدهند نزديك مي كند. وقتي نيمرخ سبك هاي تفكر فرد تناسب خوبي با محيط داشته باشد، پيشرفت خواهد كرد، ولي وقتي تطابق مناسب و كافي نباشد فرد متحمل آسيب هايي خواهد؛ بسته به اين كه نيمرخ سبكهاي تفكر فرد تا چه اندازه و چگونه با انتظارات محيط تطابق يابد و چگونه فرد محيط را ارزيابي مي نمايد، عملكرد بهتر يا ضعيف تر وي طي دوره هاي شغلي مشخص مي گردد (استرنبرگ ، 1380: 61)   

از آنجا كه سبك رهبري نيز به مانند ساير جريان هاي شناختي و ذهني تحت تأثير نوع نگرش و تفكر فرد است، به نظر مي رسد توجه به سبك هاي تفكر كه شيوة ترجيحي تفكر فرد را مطرح مي سازد، كمك شاياني به انتخاب فرد شايسته و اصلح مي كند.  

سبك مترادف با توانايي نيست، بلكه نحوة استفاده از توانايي هاي بالقوه است. ما يك سبك خاص نداريم، بلكه شماري از سبك هاوجود دارند. افراد ممكن است توانايي هاي مشابهي داشته باشند معذالك سبك هاي تفكرشان متفاوت باشد، اما جامعه هميشه با توجه به توانايي هاي يكسان افراد، يك جور در مورد آنها قضاوت نمي كند، بلكه افرادي كه سبك تفكرشان در موقعيت هاي خاص متناسب با انتظارات جامعه است، به عنوان كساني كه داراي سطوح بالاي توانايي هستند، مورد قضاوت قرار مي گيرند، علي رغم اين واقعيت كه آنچه مطرح مي شود، توانايي نيست بلكه انطباق سبك هاي تفكر آنان با وظايفي است، كه بر عهده دارند. اينكه افراد ترجيح مي دهند چگونه بينديشند، مي تواند به اندازة اينكه تا چه حد خوب مي انديشند، حائز اهميت باشد (استرنبرگ،1380: 22).   

بنابراين درك سبك هاي تفكر تاثير بسزايي در موفقيت و پيشرفت فرد دارد و در سطح گسترده تر در سازمان تطابق متناسب سبك هاي رهبري و سبك هاي تفكر مي تواند سبب شكوفايي سازمان شود.

2-2-1- شناخت و انواع سبک های تفکر 

از منظر روانـشناسی شـناخت سـبکهای تفکـر دانـش آموزان و درک ارتباط میان آنها با عواملی چون

 پیشرفت تحصیلی، سن، جنسیت و... اهمیت دارد. سبکهای تفکـر بـه شیوه های ترجیحی افراد در استفاده از توانائیهای فردی اشاره می کند. بـرای تـشخیص سـبک تفکـر افـراد  سـه راه¬ مشخص وجود  دارد، که شامل: مشاهده رفتار در هنگام پرداختن به امور، پرسش از دیگران دربـاره چگـونگی ادراک آنها از سبک تفکر  اشخاص و تکمیل نمودن یک یا چند پرسشنامه روانشناسی (استرنبرگ ، 1997: 23). شناخت سـبکهای تفکر به  افراد کمک می کند تا آنها فکر خود را به منظور سازگاری با سبکهای تفکر مختلف تعدیل کننـد و در عـین حال در ارتباطات خود موفق شوند. هریسون وبرامسون  (1982) سبک های تفکر را در 5 گـروه دسـته بنـدی کـرده¬اند:1

1)سبک ترکیبی  ،2

2)سبک ایده آلیسم (آرمان گرا ) ،

3)سبک پراگماتیسم(عمل گرا )  ،

4)سبک آنالیسم  (تجزیه گرا )،

5)سبک رئالیسم (واقع گرا ) .

استرنبرگ در چهارچوب نظریه"خودگردانی ذهنی"سیزده سـبک تفکـر اصـلی یعنـی تفکرهای 

قانونگذار  ، مجری ، قضایی ، کلی نگر ، جزئی نگر ، آزادیخواه ، محافظه کار ، فردی سالاری ، ناسالاری (هرج و مرج) ، جرگه سالاری(دسته  سالاری) ، پایور سالاری (مرتبه سالاری ) ، درونی  و بیرونـی  را شناسایی کرده است.

این 13 سبک تفکر در پنج بعد از یکـدیگر جـدا مـی شـوند.

2-2-2-ابعاد سبک های تفکر از دید هریسون و برامسون (1982)