مبانی نظری کار تیمی کارکنان

برای تیم تعاریف متعددی صورت گرفته که همه تعاریف دارای ابعاد مشترکی هستند و در اینجا به تعدادی از این تعاریف اشاره می شود:

_یک تیم به دو یا چند نفر گفته می شود که با همدیگر تعامل اجتماعی دارند و اهداف مشترکی را دنبال می کنند .

(نقی زاده بافقی و دیگران 1389 ،52)

_یک تیم عبارت است از :دو یا چند فرد که به الگویی پایدار از روابط ،به طور منظم با یکدیگر در کنش متقابل هستند و دارای اهدافی مشترک می باشند،به گونه ای که وجودتمامی افراد گروه برای بر اوردن نیاز های فرد ،فرد ارضای ان ضروری است.

(لطیفی و دیگران 1392، 74)

_تیم عبارت است از گروهی از افراد که به منظور دستیابی به هدفی مشترک با همدیگر همکاری نموده و به میل خود تمام توانایی ها و انرژی خود را تا دستیابی کامل اهداف تیم به کار می گیرند(هامفریز 1384 ،1)

_یک تیم می تواند به جمعی از افراد با مهارت های مکمل که متعهد هدف خاص شده و مسئولیت متقابل انجام یک سری از اهداف با وظایف را دارند،اطلاق می شودو(Katzenback and Smith 1993,45) 

_در ادبیات سازمانی، تیم را به عنوان دو یا چند نفر که با هم تعادل داشته وبرای رسیدن به اهداف امالی مشترک با هم همکاری می کنند.تعریف کرده اند(Kozlowski et al 1996,255;Baker & Salas 1992,470)

_اونیل همکاران او (1999) نیز تعاریف متعددی از تیم ارائه داده اند که عبارتند از:1_تیم ها ترکیبی از دو یا چند نفر هستند که اهداف مشترکی دارند؛2_ترکیبی از اعضای یک گروه کاری که به عنوان تیم شناخته می شوند؛3_مجموعه ای متمایز از دو یا چند شخص که به طور پویا، به هم پیوسته وبه صورت توافقی برای دست پیدا کردن به اهداف مشترک با هم کار می کنند و طول مدت عضویت ان ها محدود است.(O'Neil et al 1999, 70)

_گروهی فعال از افرادی متعهد به دستیابی به اهداف مشترک ،که به نحوی مطلوب با هم کار می کنند و از ان لذت می برند و به نتایجی با کیفیت بالا می رسند(یان فلمینگ 1383)

_گروهی هستند که اعضای ان با دانش ،مهارت ،به صورت گروهی روی یک مشکلات تعریف شده و تحت مدیریت واحد کار می کنند.(محمدی1389)

گروه (تیم )عبارت است از تعدادی از افراد که با وجود یک سری روابط مشخص شده با یکدیگر در تعامل قرار گرفته و اهداف مشترکی را برای خود در قالب هدف گروه بر گزیده اند .این افراد غالبا بر یکدیگر تاثیر گذاشته و نسبت به گروه خود تعصب وتعلق خاطر دارند .اعضا با وجود یک تفکر مشترک گروهی و تعارض های سازنده تلاش می کنند تا گروه به اهداف خود دست یافته و موفقیت در دستیابی به اهداف را به فعالیت های کار گروهی یا تیمی نسبت می دهند(Thiruvengada et al 2007)

2-2-2-کار تیمی 

کار تیمی به معنی جمع اوری گروهی از افراد که در واقع بتوانند به صورت تیم کار کنند و دارای هدف مشترک هستند ،به یک جهت حرکت می کنند ،همه نیروهایشان را به کار می گیرند ،در مواقع ضروری به همدیگر کمک می کنند همدیگر را حمایت می کنند ،به منظور اصلاح عوامل اختلال زا دست به دست هم می دهند ،در موفقیت و شکست سهیم هستند،از کار کردن با یکدیگر لذت می برند و همگی به طرف جلو حرکت می کنند(هامفریز 1384، 34)

 کار تیمی مجموعه قابل شناسایی از رفتارها،ادراکات،نگرشها است که افرد تیم در حین انجام کار به اشتراک می گذرانند.(Stoute et al 1996, 91)

برخی از محققان نیز کار تیمی را مجموعه ای از فعالیت های مرتبط به هم که شامل نظارت بر عملکرد ،دریافت و دادن بازخور،ارتباطات دو طرفه ،تطبیق پذیری و هماهنگی فعالیت ها تعریف کرده اند(Mclntyre & Salas 1995 , 33)

محققان ،تسهیل سازی اجتماعی که کار کردن با تیم به دنبال دارد و همچنین بالا بردن ادراک افراد و تصمیمات پیچیده را عامل این امر می دانند .

(Wright & Bennett 2008, 225; Allen & Hecht 2004, 440)

مطالعات نشان داده است که وجود نظرات متنوع و گاهی اوقات متضاد باعث خلق ایده ها و نظرات جدید می شود(Adler 2002, 83)

راه حل هایی که به وسیله تیم مطرح می گردد، به دلیل تشخیص و ادراک بیشتر از موقعیت ،مزایا کاربردی بیشتری خواهد داشت (Adler 1991, 55).

در بسیاری از مفاهیم و روش های مدیریتی ،از کار تیمی به عنوان عامل بهبود عملکرد سازمان ها یاد شده است .در مباحثی مانند کایزن ،حلقه های کیفیت ،مدیریت کیفیت ،مدیریت کیفیت جامع و نگهداری بهره وری جامع به ضرورت وجود تیم برای رسیدن به بهبود و موفقیت سازمان ها اشاره شده است .مباحثی مثل مدیریت دانش و سازمان های یاد گیرنده نیز بیان می کنند که افراد در تیم ها پایه و زیر بنای اصلی برای تعاملات و انتقال دانش هستند .سازمانهایی که از کار تیمی استفاده کرده اند بهبود قابل ملاحظه ای در بهره وری ،خلاقیت و رضایت کارمندان داشته اند(Colenso 2000, 30)

2-3-تاریخچه کار تیمی:

در این زمینه لازم به ذکر است که تا اواخر سال 1970 بر اساس تقسیم کار فعالیت های مختلف به طور تفکیک شده انجام می شد،ولی کم کم بین فاصله سالهای 1970 تا 1980 فعالیت های مختلف در قالب مشاغل ، در هم ادغام و مشاغل جامع ایجاد شد و پس از ان از اواخر 1980 تا 1990اوج شکل گیری تیم های کاری عملیاتی در سطوح مختلف سازمان بود.از دهه 1990 به بعد تقریبا 78% کار سازمانها بر اساس کار تیمی انجام می شد(سلطانی وپورسینا 1384، 22)

2-4-تعداد اعضای تیم:

گروه ها یا تیم ها معمولا بر اساس اندازه انها طبقه بندی می شود.گروه های کوچک 3 تا 12 نفر و گروهای بزرگ بیش از 12 نفر عضو دارند.پژوهش ها نشان می دهد که میزان مشارکت و اتفاق نظر اعضای گروه به شکل قابل توجهی به اندازه ان وابسته است.مثلا در میان اعضای گروه های 6 نفری در مقایسه با گروه های 12 نفری ، هم صدایی و وحدت نظر بیشتری است. (Katz & Nancy 2007)

معمولا بهترین تیم ها انهایی هستند که کوچک باشند و اگر تعداد افراد زیاد باشد به زحمت می توان تیم را منسجم نمود و اگر قرار باشد تیم اثر بخش باشد باید زیر 12 نفر هضو داشته باشد (رابینز 1390، 2:543)

2-5-ویژگی های لازم و مشترک برای یک تیم موفق

بدون توجه به اندازه یا اهداف تیم ،تیم های موفق دارای ویژگی های مشترکی از جمله اهداف مشترک :تعهد ،ارتباط ،اطمینان ،خوشحال بودن ،رهبری خوب؛همکاری و مشارکت نزدیک ،اعتماد دو جانبه ،هویت نقش ،استانداردها و معیارها، حمایت اموزش کانل خواهد بود.(هامفریز1384 ،2)

2-6-تیم سازی یا شکل گیری گروه

بر اساس گفته توکمان شکل گیری گروه و توسعه ان شامل 5 مرحله است :درگیری ،انسجام ،اجرا و فروپاشی یا خاتمه(Tukman 1965).از طرفی لاو مدل توکمان را در 4 مرحله ارائه داده است :شکل گیری ،درگیری ، انسجام و اجرا(Love 1996).در موافقت با اصول موضوع که یک تیم نوعی گروه است ،لاو تصریح می کند که یک تیم همان مراحل توسعه یک گروه را طی می کند.چهار مرحله توسعه ی تیم به قرار زیر می تواند توصیف شود . شکل گیری ،مرحله اغازین یک تیم است و افراد را برای انجام یک هدف مشترک گرد هم می اورد.درگیری مرحله بر خورد و تضاد،جایی که اعضای تیم به سبب تفاوت هایشان با یکدیگر کشمکش پیدا میکنند ( همان ) .انسجام زمانی است که تیم پیوند یا به هم پیوسنگی به هنجارهای خود را در جهت حل مسائل ، تصمیم گیری ها و انجام وظایف توسعه می بخشد . اجرا زمانی است که عضو تیم واقعا وظایف مقرر را برای پیگیری اهداف یا وظایف نهایی بر عهده می گیرد . (Anna et al 2005 ) .

همچنان که بیشتر اشاره شد ، مرحله ابتدایی توسعه تیم مرحله شکل گیری است . در طی این مرحله افراد عضو تیم برای تعریف ماموریت و ایجاد اهداف گرد هم می آیند . این ماموریت و اهداف ، باید توسط همه اعضا درک شده و مورد موافقت قرار گیرد . در نتیجه ، مرکز عمده فعالیت ها در طی مرحله ابتدایی می تواند تیم سازی نامیده شود. در حالی که ممکن است هدف تیم سازی خوب درک شده و پذیرفته شود ، اما اگر اعضای تیم ، نقش ها ، حوزه های مشارکت ، توانایی ها یا محدودیت های درون تیم خود را درک نکرده باشند ، انجام وظیفه محوله سخت شود . بنابراین اهمیت تیم سازی بر اساس این واقعیت است که هر تیم باید نقش تعریف شده روشنی داشته و بر اساس توانایی های ویژه و محدودیتهای خود در موفقیت تیم مشارکت داشته باشد و در نهایت نقش خود را در افزایش سود آوری در سازمان ایفا کند .( Levinson 1993, 48) 

بنابراین ، ساختار تیم که شامل عناصر عمده همچون نقش های عمده ای که هر عضو تیم ایفا  می کند و رهبری تیم از عوامل کلیدی اثر بخشی تیم یا گروه است . ( Lennox 2001, 10)