مبانی نظری قصه درمانی وانواع قصه ها

قصه درمانی وانواع قصه ها:

قصه گويي ساده ترين ، ارزانترين و در عين حال موثرترين شيوه نمايشي است كه امكان اجراي آن براي هر خانواده اي وجود دارد . قصه گويي بهترين راه براي بيان آرزوها و قصه زبان مشترك انسانها براي تشريح اشاره ها و معني و انتقال ارزشهاي اخلاقي و معنوي از نسلي به نسل ديگر است (آنا پلوپيسكي / رحماندوست 1376 ).

بر اساس تعريف ديگري قصه گويي عبارت است از هنر يا حرفه نقل داستانها به شعر و يا به نثر كه شخص آن را در برابر شنونده زنده ، اجرا و كارگرداني مي كند (حجازي، 1374 ) .

قصه درمانی بازی با کلمات احساسی است .هایدی جرارد کادوسان  معتقد بود مشکل عمده روان درمانی کودکان ، ناتوانی کودکان در بیان احساسات خود است . بسیاری از آنها به سختی می توانند در برابر پرسش پاسخ درست بدهند . آنها ظاهراً در مقابل احساساتی که تهدید آمیزند مقاومت می کنند یا ناتوان هستند . بازی با کلمات احساسی ^[1] در درمان مشکلات متعددی مورد استفاده قرار گرفته است ، به خصوص در مورد مشکل کمبود توجه و ناتوانی یادگیری . این روش به کودک اجازه می دهد تا به شکل قصه گویی به بیان احساسات خود بپردازد (وزیری ؛1375)

داستانها كه قسمت عمده ادبيات كودكان و نوجوانان را تشكيل مي دهند ، از نظر موضوع و نحوه ارائه آن به چند دسته تقسيم مي شوند :

-  داستانهاي مصور : تمام رويدادهاي اين داستان صحنه به صحنه نقاشي شده و در زير هر تصوير توضيحي كوتاه براي روشن شدن مفهوم آن ارائه شده است . داستانهاي مصور بر روي كودكاني كه به تازگي با كتاب آشنا شده اند تأثير عميق و سبزايي دارد.

-  داستانهاي عاميانه : داستان عاميانه گوينده مشخصي ندارد و از ديرباز بر سر زبان‌ها بوده است موضوع اصلي تمام داستان هاي عاميانه مبارزه و پيروزي است (وزيري ، 1357 ) .

- داستانهاي خيالي : داستانهايي كه از شخصيتهاي فرضي و اعمال غيرواقعي تركيب مي باشند ، جنبه ي تحريكي آنها وجود صحنه هاي نامأنوس است .

- داستانهاي نمادي : اين نوع داستانها شكل هاي معمول زندگي را به صورت نمادي بازگو مي كنند و حوادث آنها معمولاً‌ از زبان حيوانات و پرندگان مختلف بيان مي‌شود. علاقه كودك به داستانهاي عادي بيشتر است زيرا معاني دور از ذهن كودك و افكار پيچيده در آنها وجود ندارد . 

- داستانهاي واقعي : حوادث اين گونه داستانها را از محيط كودك مي گيرند و به تدريج آنها را بسط مي دهند و گاهي نيز از رويدادهای  داستانهاي اجتماعي تاريخي بهره مي برند . داستانهاي واقعي فرصتي است براي كودك تا اخلاق ، كردار و عادتهاي نيكو را با تقليد از قهرمان داستان فرا مي گيرد .

: اين گونه داستانها دربرگيرنده مسائل و مشكلات اجتماعي مي باشند و گاهي اوقات به توصيف يكي از محيط هاي جامعه مي پردازند . داستانهاي اجتماعي به ترتيب و گسترش جنبه هاي عاطفي توجه دارند و بر ارزشهاي انساني مانند فداكاري و محبت ، توجه وتاكيد دارند.

- داستانهاي فكاهي : اين داستانها با ديدي طنز آميز به مسائل زندگي روزمره مي‌نگرند . فهم طنز و نكات فكاهي يك موضوع مهارتي است كه كودك به تدريج به آن دست مي يابد .

- داستانهاي عاشقانه : داستانهاي عاشقانه داستانهاي واقعي هستند كه بدون پرداختن به صحنه هاي شهوت انگيز ، كه در زندگي نوجوان اندك است ، احساس محبت و دوستي و جنبه هاي مثبت آن بين دختر و پسر جوان را وصف مي كند (حجازي ، 1374) .

-  داستانهاي تاريخي و افسانه هاي حماسي : داستانهاي تاريخي دربرگيرنده حوادث گذشته مي باشند اما افسانه هاي حماسي افسانه هاي ساخته و پرداخته شده مردم يك سرزمين درباره كشور و پهلوانان آن سرزمين است (وزيري ، 1357 ) .