مبانی نظری
نوع فایل: WORD
منبع: دارد
پاورقی: دارد
تعداد صفحه:20
اختلالهای مصرف مواد و ویژگیهای آنها
امروزه اختلالهایمصرف مواد و عواقب وخیم و ناخوشایند ناشی از آنها یکی از مهمترین مشکلات سلامت عمومی در سراسر دنیا میباشد (دالی و مارلات[1]، 2005). بعلاوه، این اختلالها به عنوان یکی از بحران‌های چهارگانه قرن بیست و یکم همه جوامع را درگیر کردهاند (سادوک و همکاران، 1394). تشخیص این اختلال میتواند در مورد مصرف الکل، حشیش، توهمزاها، مواد استنشاقی، مواد افیونی، مسکنها، خوابآورها و ضد اضطرابیها، محرکها، توتون و سایر مواد دیگر استفاده شود. با وجود این تشخیص اختلال مصرف مواد برای کافئین کاربرد ندارد. ویژگی اصلی این اختلالها مجموعهای از علایم شناختی، رفتاری و فیزیولوژیکی است که نشان دهنده تداوم مصرف مواد توسط فرد به رغم مشکلات قابل توجه مرتبط با ماده است. بعضی از علایم در برخی طبقات کمتر بارز هستند و در موارد اندکی نیز تمام علایم وجود ندارد (مانند علایم محرومیت برای اختلال مصرف فن سیکلیدین، سایر توهمزاها، یا مواد استنشاقی تعیین نشدهاند). همچنین ویژگی مهم اختلالهای مصرف مواد، بهخصوص در مبتلایان به اختلالهای شدید، بروز تغییر اساسی در مدارهای مغزی است که ممکن است پس از سمزدایی باقی بمانند. اثرات رفتاری این تغییرات مغزی ممکن است به صورت عودهای مکرر و ولع شدید نسبت به مواد در هنگام مواجهه فرد با محرکهای مرتبط با مواد نمایان شود (انجمن روانپزشکی آمریکا، 2013).
مصرف موادمخدر یکی از جدی ترین معضالت بشری در سالهای اخر و یکی از پیچیده ترین پدیده های انسانیمی باشد شیوع مصرف مواد مخدر در میان جواان و تنوع مواد مخدر و عوارض ناشی از آن یکیاز حاد ترین مشکلات بهداشتی جوانان و نوجوان می باشد ( الله وردی پور وهمکاران، 2005) شیوع 12 ماهه اختلال مصرف الکل در بین افراد 12 تا 17 سال و 18 سال و بالاتر به ترتیب 6/4 و 5/8 درصد گزارش شده است. میزان اختلال مصرف الکل در مردان بزرگسال (4/12 درصد) بیشتر از زنان بزرگسال (9/4 درصد) است. دفتر پیشگیری از جرم و کنترل مواد سازمان ملل (2015) برآورد کرده است که 246 میلیون نفر یا یک بیستم افراد 15 تا 64 سال از یک ماده غیرقانونی در سال 2013 استفاده کردهاند. همچنین برآورد شده است که 6/0 درصد از جمعیت 15 تا 64 سال جهان از مشکل مصرف از جمله اختلالات مصرف مواد یا وابستگی به مواد رنج میبرند. در ایران نیز شمار مصرف کنندگان مواد نزدیک به 8/1 تا 3/3 میلیون نفر برآورد شده است و مواد افیونی بیشترین مواد مصرفی در ایران میباشد (مکری، 2002). بررسی مطالعات انجام شده در مورد زنان نشان میدهد که 8/15 میلیون نفر یا 9/12 درصد زنان 18 سال یا بزرگتر، از مواد غیرقانونی در سال 2013 استفاده کردهاند. در هر سه دقیقه یک زن به علت مصرف یامصرف داروهای مسکن به بخش اورژانس مراجعه کرده است. 6/4 میلیون زن یا 8/3 درصد زنان 18 سال و بزرگترمصرف داروهای تجویز شده را گزارش کرده است. برآورد شده است که مصرف تنباکو علت 1015 مرگ نوزاد در هرسال، از سال 2005 تا 2009 بوده است (موسسه ملی مصرف مواد، 2015).
افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد متحمل دامنهای از عوارض و پیامدهای قابل توجه بر زندگی روزمره خود میشوند (هالجین و ویتبورن، 1394). با وجود این، مصرف مواد به دلیل نوع مواد، نحوه مصرف، مدت مصرف و میزان مصرف، عوارض و پیامدهای متفاوتی در افراد مختلف دارند (موسویچلک، 1393). گرنت و همکاران (2016) دریافتند که اختلالهای مصرف مواد با مشکلات جسمانی (مثل، بیماریهای عفونی، قلبی عروقی، کبد و لوزالمعده، اختلال عصبشناختی، دیابت، سرطان و آسیبجسمی) و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی (مثل مسایل بین فردی و رابطهای، فقدان بهرهوری، درماندگی، فقر، جرایم خشونتآمیز و مالی) مرتبط میباشند. دفتر پیشگیری از جرم و کنترل مواد سازمانملل (2015) پیامدهای بهداشتی از جمله HIV، هپاتیت C، ایدز، ورم ریه، بیماری عصب پیرامونی، نارسایی کلیه و اختلال شناختی را از جمله پیامدهای مصرف مواد مطرح کرده است
اختلالهای مصرف مواد پیامدهای دیگری از جمله کاهش رضایت از زندگی را به دنبال دارند (بوگارت و همکاران، 2007؛ روکس، 2010؛ زولینگ و همکاران، 2001، زیریهان و همکاران، 2014؛ هیوبنر و گیلمن، 2006). بررسی ادبیات پژوهش نیز نشان میدهد که رابطه معناداری بین اختلالهای مصرف مواد و رضایت از زندگی وجود دارد (بوگارت و همکاران، 2007؛ زولینگ و همکاران، 2001؛ زیرهان و همکاران، 2014؛ کویوما و هانکانن، 2012). برایمثال، بوگارت و همکاران (2007) با انجام یک بررسی طولی دریافتند که مصرف مواد در نوجوانان رضایت از زندگی دوره بزرگسالی
