مبانی نظریپرخاشگری

خشم

انسان هر روزه با موقعیتهایی روبهرو میشود که هیجانهای مختلفی را در او برمی انگیزند. هر یک از هیجانها، دارای کنش و هدف خاصی هستند. ممکن است سبک ابراز هیجانهای اشخاص،هماهنگی انعطافپذیری با نیازهای زندگی آن ها نداشته باشدگفته می شود که اختلال در هیجانها با تمام اختلالهای محور یک و نیمی از این اختلال گفته میشود که اختلال در هیجانها با تمام اختلالهای محور دو در چهارمین طبقه بندی تشخیصی و آماری انجمن روان پزشکی آمریکا[1]، رابطه دارد(مبارکی، 1391).

هیجان ها، از زاویة پدیدآیی و تأثیرگذاری بسیار پیچیده اند. به نظر می رسد، از اوایل زندگی ظاهرشده و در زیربنای انواع واکنش هایی رفتاری قرار دارند. هر هیجانی کنش یا کنش هایی در جهت سازش یافتگی تکاملی نیز دارد. کودک در طی تحول، باید تنظیم و اصلاح ابراز هیجاناتش را بیاموزد؛ تا سازش یابد هیجان و سبک های هیجانی، بنیانگذار ساختار شخصیتی و بیانگر بی نظیری شخص و پایداری نسبی ویژگی های او بوده، و افکار،احساسات و رفتار وی را به شکل خاصی تعیین می کنند(مبارکی، 1391).

در لغت نامه هاي فارسي، «خشم» به غضب، غيظ، قهر، سخط و مقابل «خشنودي» معنا شده است البته «غيظ» به معناي شدت غضب و حالت برافروختگي و هيجان فوق العاده روحي است كه پس از مشاهده ناملايمات به انسان دست مي دهد از جمله كلماتي كه به خشم اشاره دارند «عصبانيت» است و آن به حالت كسي اطلاق مي شود كه از نظر روحي ناراحت است و تعادل قواي ارادي و تسلط خود را بر اثر ناراحتي و خشم از دست داده است(مکارم شیرازی،1387).

مفاهيم خشم، تندخويي و پرخاشگري، گاهي به جاي يكديگر به كار مي روند و هنوز ارايه تعريف روشن از هر يك از اين مفاهيم و نشان دادن تفاوت هاي آنها دشوار به نظر مي رسد. با وجود اين، مي توان خشم را يك حالت هيجاني يا احساس دروني ناشي از برانگيختگي فيزيولوژيكي و شناخت، و افكار مربوط به كينه توزي تعريف كرد(اونیل ، 2010).خشم يك واكنش هيجاني نسبتاً قوي است كه در انواعي از موقعيت هاي (حقيقي و يا خيالي) ظاهر مي گردد و با برانگيختگي فيزيولوژيك و افكار ستيزجويانه همراه است و اغلب، رفتارهاي پرخاشگرانه به دنبال دارد. (سیف زاده، 1388).